Numery

Witamy u schyłku lata. Słońca nie brakowało, prawda? W chwili, gdy piszę do Państwa te słowa, nadal mamy piękne lato i zapowiedzi ochłodzenia oraz odrobiny deszczu wyczekuje pewnie wiele osób.

Nie wiem, kiedy będzie chłodniej, ale wiem, że oto właśnie – bardzo gorący jak temperatura za oknem od świeżości – oddajemy w Państwa ręce 4. numer Szkła i Ceramiki i polecamy lekturę każdego z artykułów.

Ze szczególną dumą i wzruszeniem publikujemy wspomnienia i podsumowujące spojrzenie profesora dr. hab. inż. Bolesława Ziemby – „Kolejne dziesięciolecie naszego czasopisma”. Szkło i Ceramika wychodzi od 1935 roku. Rozpoczynamy 81. rok funkcjonowania magazynu, adresowanego do wszystkich zawodowo czy hobbystycznie zainteresowanych szkłem i ceramiką ze świadomością i szacunkiem dla osiągnięć wszystkich Autorów i Redaktorów – naszych poprzedników. O wielu z nich przeczytają Państwo w artykule prof. Ziemby. Bardzo polecamy!

I skoro mówimy o ludziach – to ludzie tworzą porcelanę. Truizm? Jasne, że tak: bez pracy, wiedzy, umiejętności, talentu różnych ludzi nie powstałyby różne piękne rzeczy. Dlatego na okładce prezentujemy Państwu statuetkę PorcelaNOWA – nagrodę dla osób ze szczególnym wkładem w rozwój polskiego wzornictwa, w szczególności ceramiki i porcelany.

Numer, w którym sporo wieści ze świata, jak przystało na czas wakacyjnych podróży. Relacja z łotewskiego sympozjum, wieści o wystawach w Pradze i Bostonie a dla wielbicieli bardziej egzotycznych kierunków: Japonia przez pryzmat długiego i często ratowanego życia ceramiki oraz zapowiedź wystawy prosto z Peru. Do tematyki Peru pewnie jeszcze wrócimy, bo rzecz jest arcyciekawa. Nic więcej Państwu nie zdradzę, powiem tylko, że wystawa będzie otwarta wyłącznie dla pełnoletnich widzów!

Pożytecznej lektury Państwu życzę w imieniu Redakcji – i proszę pamiętać, że czekamy na Państwa, z nowym numerem, w listopadzie.

PS Ale nie muszą Państwo czekać na nowe Szkło i Ceramikę dwa miesiące. Na profilu facebook.com/szkloiceramika jesteśmy bez przerwy, w końcu czekaliśmy na to 80 lat!

W końcu czerwca dzwonek w szkołach obwieści wakacje, zaś redakcja dostępność nowego numeru! Urlop, a więc czas bez porannego wstawania. Zasłużony odpoczynek. Eksplozja szczęścia poniesie Państwa na górskie szlaki (przy okazji można wziąć udział w Konferencji Polskiego Towarzystwa Ceramicznego w Zakopanem), nadmorskie plaże, a czasem w dalekie, ciepłe kraje. Niektórzy marzą o kajakowaniu (przypominam o sierpniowym 37. Ogólnopolskim Spływie Kajakowym Ceramików) lub o wędkowaniu. Tam czy gdzie indziej – warto ze sobą zabrać nowy numer SiC i odpoczywając, mieć oczy i uszy otwarte, szukać inspiracji, obserwować, zapamiętywać... Może właśnie dzięki temu, na łamach SiC znajdzie się miejsce na Państwa ciekawe, szklano-ceramiczne, wakacyjne opowieści z kraju i ze świata?

Ten numer zaczynamy materiałem o Festiwalu Wysokich Temperatur, wpisanym w program Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Recenzenci wysoko ocenili artykuł: Mikrofalowa solwotermalna synteza nanocząstek tlenku cynku domieszkowanego kobaltem z działu nauka. Redakcja – sprawdzając przedwakacyjne drogi – zawitała na branżowe targi szkła i ceramiki VITREL, Warszawskie Spotkania Ceramiczne oraz do Zakładu Polskich Fabryk Porcelany w Ćmielowie i wszystko to rzetelnie udokumentowała. Pokazujemy także relacje z Glassberries Design Awards z Madrytu. Cieszyłabym się, gdyby nasz czerwcowy numer uchronił Państwa przed przegrzaniem, wprowadzając do klimatyzacji klimat najodpowiedniejszy dla nas – atmosferę obcowania z nauką, przemysłem, sztuką i historią. I proszę się nie martwić, że numer 3/2015 ulubionego magazynu zblaknie od słonecznych promieni – następne wydanie już w sierpniu!

PS

224 mld dolarów rocznie wynosi strata amerykańskiej gospodarki, spowodowana niewykorzystanymi przez pracowników urlopami (dane firmy Oxford Economics) – usłyszałam w radiu… Zadbajmy więc o naszą gospodarkę, odpoczywając! Z tym większą energią życzę Państwu dobrego wykorzystania wolnego czasu i przyjemnej lektury od deski do deski.

Poszukiwanie formuły pisma żywego – zdolnego inspirować i integrować środowisko, inicjować dyskusje, wyróżniać talenty, upowszechniać osiągnięcia instytutów i uczelni. Taki zamysł przyświecał Dariuszowi Osińskiemu, Redaktorowi Naczelnemu, nadzorującemu do tej pory magazyn..

Dzięki pasji i zaangażowaniu Darka pismo stało się nowoczesnym, przejrzystym dwumiesięcznikiem, poruszającym cały przekrój zagadnień istotnych dla naszej branży. Nie zapominamy też o ogromnej pracy dotychczasowej Sekretarz Redakcji – Ewy Micyk – która dokładała starań, by w panującym chaosie wprowadzić ład i porządek. Ewo, Darku – przyjmijcie nasze gorące podziękowania. Bardzo doceniamy Waszą pracę.

Jest dla nas bardzo ważne, aby nowa redakcja oparła się na najlepszych wzorcach poprzedników. Mamy przy tym świadomość, że ów kształtujący się dopiero model pisma (według specjalistów okres inkubacji dwumiesięcznika to 2 lata) zależy również od Państwa – Czytelników i Współpracowników. Zapraszamy do współpracy wielu znanych autorów. I wciąż pozostajemy otwarci na nowe propozycje. Czekamy na Państwa głosy, listy i opinie.

Na łamach „Szkła i Ceramiki” chcemy przedstawiać prace naukowe wspierające rozwój przemysłu i mające za wspólny mianownik szkło i ceramikę. Ale powinna się w nim również pojawiać twórczość historyków, artystów i rzemieślników. Otwieramy więc dla wszystkich Państwa zainteresowanych współpracą z „SiC” nasze strony.

Dokładnie rok temu dostałam w prezencie oddający wszystkie detale ceramiczny, zielony, wysoki na 6 cm stołek – nazywany czasem taboretem. Do prezentu dołączone były życzenia, aby moja żywotność i energia znalazły miejsce do wypoczynku, żeby sobie czasem posiedziały w miejscu. Pozwólcie Państwo – sadowię je oto na ceramicznym stołku, sama zasiadłszy na redakcyjnym i dokładam starań, aby okazało się, że i one, i ja jesteśmy na właściwych miejscach, do Państwa dyspozycji.

Nazywam się Monika Malinowska i zapraszam jak najserdeczniej do lektury najnowszego numeru „Szkła i Ceramiki”.

Zapraszam do lektury pierwszego zeszytu wydanego w roku jubileuszu 80-lecia „Szkła i Ceramiki”. Pismo przez te lata przeszło wiele przeobrażeń. Powstało w Wołominie jako „Przegląd Szklany”, by przez Piotrków Trybunalski trafić do Warszawy. Od 2013 r. stało się unikalnym czasopismem skierowanym do wszystkich osób poruszających się w obrębie technologii szkła i ceramiki.

Kiedy poproszono mnie o poprowadzenie SiC, ustaliliśmy, że podstawowym warunkiem trwania dwumiesięcznika musi być jego niezależność merytoryczna, bo to jest jedyny sposób, by dotrzeć do jak największej rzeszy odbiorców i uzyskać tym samym niezależność finansową. Zadanie okazało się nie takie proste. Wzbudzamy coraz większe zainteresowanie, rośnie liczba naszych odbiorców, ale proces ten jest powolny, bo przecież fundamenty muszą być solidne.

Ten rok to również rok jubileuszowy Związku Ceramików Polskich, który prowadzę od 10 lat. To dzięki założeniom powstałym na polu mojej działalności społecznej mogłem się podjąć zadania przywrócenia środowisku SiC. Przyjaciele i znajomi na mój apel podjęli charytatywną współpracę z dwumiesięcznikiem, wzbogacając go swoimi tekstami, zdjęciami a przede wszystkim – chęcią wspólnego tworzenia.

Działalność społeczna, której się poświęciłem z początkiem XX w., zaowocowała takimi wydarzeniami, jak: comiesięczne Czwartki Ceramiczne, Warszawskie Spotkania Ceramiczne (10 edycji), Ogólnopolski Konkurs Ceramiki w Zakopanem (3 edycje), cykl wystaw ogólnopolskich Różne Oblicza Ceramiki (2 edycje) itp. itd. Niejako podsumowaniem tej działalności stał się dwumiesięcznik SiC.

Ewenementem w tym piśmie jest spotkanie trzech formacji: tej instytucjonalnej w postaci Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych, środowiskowej w postaci Stowarzyszenia Inżynierów Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych i całkowicie oddolnej, czyli Związku Ceramików Polskich. Wokół takiego jakby trzonu doszło do otwarcia na wspólne działania placówek użyteczności publicznej o charakterze humanistycznym i technicznym naszego kraju.

Trzymajmy kciuki, by zapoczątkowane tak założenie, wzmacniało się i przybierało właściwą mu coraz większą rangę.

Koniec roku powoduje, że podsumowujemy nasze dokonania. Jako redaktorzy staramy się być wszędzie tam, gdzie nasz czytelnik chciałby się znaleźć. Obejmujemy patronatem liczne wydarzenia. Coraz więcej ludzi dowiaduje się o naszym istnieniu, zaczyna się z nami identyfikować i współpracować. Propagujemy prosty, zrozumiały dla całego środowiska język. Od półtora roku, to jest od powstania pisma w nowej szacie graficznej, namawiamy do tego również środowisko naukowców, publikujących swoje artykuły w naszym piśmie.

W trafności takiego działania utwierdziła mnie lektura artykułu Anny Ślązak (PAP) z 24 października 2014 r. pt. Minister Kolarska-Bobińska: nauka wymaga reklamy. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego wskazuje tam na konieczność popularyzacji nauki. Stwierdza, że jednym z większych problemów jest skomplikowany język, jakim posługują się naukowcy i postawa niektórych badaczy twierdzących: pracuję z naukowcami i dla naukowców (…) Oni muszą pracować dla społeczeństwa. Co więcej, muszą się nauczyć opowiadać o swoich wynikach w zwykły, prosty sposób.

Jedną z większych barier popularyzacji nauki jest język. Naukowcy często unikają popularyzacji, uważając, że kiedy mówią prostym językiem, deprecjonują swoją pracę. Od siebie dodam jeszcze stwierdzenie jednego z młodych naukowców: Jeśli społeczeństwo nie będzie mogło śledzić nauki, to wcześniej czy później przestanie na nią płacić. Już w pierwszych artykułach wstępnych SiC namawiałem naukowców do pisania w sposób bardziej zrozumiały, tak by nawet przypadkowy odbiorca mógł czytać ze zrozumieniem, ale też by naukowcy z różnych dziedzin byli w stanie się porozumieć. Takiemu celowi miało służyć publikowanie w każdym zeszycie dwóch artykułów naukowych technicznych i dwóch artykułów naukowych humanistycznych. To ma być rodzaj konfrontacji różnych sposobów formowania myśli.

Ton popularnonaukowy naszego dwumiesięcznika ma za zadanie zmiękczać typowy język branżowy i namawiać do coraz większego zainteresowania technologią wysokich temperatur. Tak jak pani Minister uważam, że w ramach popularyzacji warto się też odwoływać do naturalnej ciekawości dzieci i rozbudzać zainteresowania już uczniów. Publikowanie poradnika dla początkujących ceramików miało m.in. taki cel. Proste podstawy lepienia w glinie zainteresowały również wykładowcę jednej z Politechnik. Stwierdził on, że to bardzo dobry sposób zbliżania przyszłych nnaukowców do surowca, którym zajmują się teoretycznie…

Jeśli zadbamy o przystępny przekaz to możliwe staną się twórcze rozmowy przedstawicieli dziedzin z działów naszego pisma, czyli artystów, naukowców, technologów, historyków i miłośników. Chciałbym, byśmy z taką nadzieją wkroczyli w rok 2015. W imieniu redakcji i własnym życzę Państwu wszystkiego dobrego z okazji nadchodzących Świąt i Nowego Roku. Serdecznie zapraszam do wspólnego budowania pisma, które ma szansę być nowoczesnym reprezentantem całego naszego środowiska.

Charakter dwumiesięcznika sprawia, że nie jesteśmy w stanie reagować na bieżące wydarzenia wystarczająco szybko. Minęło lato a wraz z nim liczne przedsięwzięcia szklano-ceramiczne. Bywaliśmy w różnych miejscach, w wielu chcieliśmy być. Relacje oczywiście publikujemy.

Mamy jesień, a wraz z nią 1 listopada… Z przyjaciółmi wielokrotnie próbowałem różnych form wspominania ceramików, którzy już odeszli. Szukaliśmy mogił z zamysłem oznaczenia ich ceramicznymi plakietkami, tak by przypadkowo przechodzący miłośnik ceramiki mógł skłonić głowę, czy zapalić świeczkę… Były i inne pomysły, włącznie z fundowaniem pomników na zapomnianych grobach. Nie są to proste sprawy, ale próbować trzeba. Uważam to nawet za nasz obowiązek.

Mam dla Państwa propozycję, która wydaje mi się dość realna. Ponad 10 lat temu założyłem w internecie Ceramikon Polski, czyli zbiór nazwisk osób związanych z ceramiką. Zaczynałem od kilku nazwisk z XVI-wiecznego spisu podatkowego. Dzisiaj jest tam ponad 1000 biogramów. W tych wpisach można by umieścić informację o miejscu wiecznego spoczynku, a tym samym zmobilizować środowisko do oznaczenia grobów a może nawet ich pielęgnacji. Spis dotyczy osób z kręgu ceramiki, ale w związku z pełnioną funkcją, czuję się zobowiązany do powiększenia go o krąg osób związanych ze szkłem polskim.

Apeluję do Państwa o przesyłanie na adres redakcji własnych biogramów i w związku z tym co napisałem wyżej, biogramów osób, których już wśród nas nie ma. Spis z powodów finansowych był umieszczany na bezpłatnych stronach i w związku z tym kilkakrotnie musiałem zmieniać jego adres. Życiorysy zdobywane były w różny sposób, a tym samym nie uniknęły błędów. W przekazach słownych często mylono fakty. Proszę o ewentualną weryfi kację. W Ceramikonie jest miejsce dla osób nie tylko bezpośrednio działających w ceramice i szkle, ale i dla teoretyków, kolekcjonerów, archeologów, historyków… Czyli dla tych wszystkich, do których skierowany jest nasz dwumiesięcznik.

Serdecznie zapraszam: http://ceramikonpl.blogspot.com

W 2004 r. poproszony zostałem przez ówczesnych organizatorów o zareklamowanie Święta wśród ceramików w Internecie. Bolesławiec postanowił otworzyć się na twórców spoza swojego regionu. Nie było to proste. Przekonywałem do wydarzenia nawet ceramików z Dolnego Śląska... W rezultacie przyjechaliśmy w pięć pracowni i to wystarczyło, by nawiązała się współpraca.

W 2005 r. zorganizowaliśmy 1. Warszawskie Spotkania Ceramiczne, a w 2006 r. przyjechała do nas Ewa Zbroja, dyrektorka Bolesławieckiego Ośrodka Kultury, główny organizator Bolesławieckiego Święta Ceramiki. Chodziłem z nią od stoiska do stoiska, przedstawiając każdemu ceramikowi i wspólnie wręczaliśmy zaproszenia do Bolesławca. Pomogło. Od tej pory reprezentacja krajowa w Stolicy Polskiej Ceramiki wyraźnie wzrosła. Za każdym naszym pobytem przyjmowani byliśmy przez Piotra Romana, prezydenta Bolesławca. Rozmowy odbywały się prywatnie na naszych stoiskach albo ofi cjalnie w Ratuszu. Rozmawialiśmy oczywiście o ceramice, jak ją promować i rozwijać.

W 2007 r. w czasie takiego spotkania namawiałem prezydenta do przedłużenia Święta o dwa dni, by ceramicy przyjeżdżający z całego kraju mogli ze sobą dyskutować na różnego rodzaju sympozjach. Zapytał mnie:
    – A jaki temat widziałby pan jako pierwszy?
    – Chyba pana zaskoczę, ale na pierwszy rzut dałbym bardzo ogólny temat,
       czyli: Polacy, dlaczego tacy jesteśmy?
Faktycznie zaskoczyłem rozmówcę, bo temat dalej wydaje się zbyt odważny. Fragmentarycznie pojawia się czasami w mediach. Może kiedyś rozkwitnie i odważymy się go rozwinąć, by w ten sposób stworzyć grunt do merytorycznych dyskusji, w których prywatne animozje nie będą miały znaczenia w rozpatrywaniu spraw zasadniczych.

Święta, spotkania, festyny są bardzo dobrą formą nawiązywania znajomości, a nawet przyjaźni. Do Warszawskich Spotkań przekonali się nie tylko artyści, drobni wytwórcy, ale i naukowcy. Z wolna tego typu wydarzenia stają się elementem integracyjnym dla osób pracujących w różnych zawodach w zakresie technologii wysokich temperatur. W czerwcu br. pod patronatem „Szkła i Ceramiki” odbyły się jubileuszowe 10. Warszawskie Spotkania Ceramiczne. Święto w Bolesławcu obchodzi jubileusz 20-lecia. Trzymamy kciuki za Stolicę Polskiej Ceramiki. Gratulujemy i życzymy udanego świętowania.

Premiera „Szkła i Ceramiki” w nowej odsłonie miała miejsce rok temu podczas 9. Warszawskich Spotkań Ceramicznych. Przy olbrzymim zaangażowaniu udało się nam przeobrazić dwumiesięcznik w nowoczesne pismo, z którym identyfi kuje się coraz więcej osób. Rok wydawniczy zamknęliśmy nie tylko wielością publikacji, ale i dużą liczbą patronatów nad przedsięwzięciami szklarsko-ceramicznymi w całym kraju. W maju nasza redakcja zaproszona została przez Studenckie Koło Naukowe wrocławskiego ASP na organizowany przez nie Festiwal Wysokich Temperatur. Ściany nowoczesnej uczelni jakby przestały istnieć. Można było wszystko zobaczyć, wszystkiego dotknąć, a nawet samemu na chwilę stać się cudotwórcą… Tłumy gości świadczą o potrzebie takiej otwartości.

Po roku intensywnej pracy publicystycznej złożyliśmy siódmą edycję SiC na kolejne, jubileuszowe, 10. Warszawskie Spotkania Ceramiczne. Główny organizator wydarzenia, Związek Ceramików Polskich, niejako w dowód zaufania, powierzył nam w tym roku przygotowanie sympozjum. Pod szyldem „Szkła i Ceramiki” przedstawimy osoby publikujące artykuły w naszym piśmie. Wśród wielu tematów zaprezentujemy ciekawe przedsięwzięcie, czyli Cervive. Ten międzynarodowy program UE, do którego przyłączył się Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, promuje międzypokoleniowe i rodzinne przekazywanie wiedzy w zakresie ceramiki. Przedstawiciele Cervive będą nie tylko uczestnikami naszego Sympozjum, ale i Honorowymi Gośćmi 10. Warszawskich Spotkań Ceramicznych.

W ostatnią sobotę maja uczestniczyłem w XVI Walnym Zjeździe właściciela naszego tytułu, czyli Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Materiałów Budowlanych. W imieniu redakcji gratuluję mgr. inż. Jerzemu Gumińskiemu, Prezesowi Zarządu Głównego, wyboru na kolejną kadencję. Gratuluję również wszystkim nowo mianowanym zaufania, jakim zostali obdarzeni przez swoich wyborców.

Mam nadzieję, że nadchodzący czas wakacji będzie owocny w niezapomniane chwile i wydarzenia, a wędrujący szlakiem szkła i ceramiki prześlą nam fascynujące relacje, które złożą się na kolejne zeszyty naszego dwumiesięcznika.

Miłego wypoczynku:

REDAKTOR NACZELNY

To już szósty zeszyt nowej edycji „Szkła i Ceramiki”. Przez rok pracowaliśmy nad nową szatą graficzną i merytoryką pisma. Jak nam się to udało, możecie Państwo ocenić sami. Idea dyskusji osób związanych z technologią ceramiki zrodziła się w internecie na początku XXI wieku. Wraz z nowym wcieleniem SiC wzbogaciła się o technologię szkła, trafiła do druku i stała faktem. O wymiernych wynikach trudno jeszcze mówić, bo jest to proces bardzo powolny i nie ma potrzeby go przyspieszać.

Jedenaście lat temu grupą internetowych ceramików powołaliśmy do życia comiesięczne spotkania na warszawskiej Starówce, tzw. Czwartki Ceramiczne. Z sześciu osób inaugurujących CC nikt nie zdawał sobie sprawy, że zapoczątkowaliśmy coś w rodzaju płaszczyzny wymiany myśli, z której zrodziło się dziesięć edycji Warszawskich Spotkań Ceramicznych, Związek Ceramików Polskich, cykl ogólnopolskich wystaw, ceramiczne performance, trzy edycje Ogólnopolskiego Konkursu Ceramicznego, cykle warsztatów czy imprezy charytatywne. Nikt też nie mógł przewidzieć, że w marcu tego roku kameralne spotkania przy herbacie przeobrażą się w tematyczne Czwartki, na których istotne wydarzenia ceramiczne prezentowane będą przez osoby ze znaczącym dorobkiem. Pomysł okazał się na tyle trafi ony, że mamy już z dużym wyprzedzeniem ustalone tematy kolejnych spotkań. Do tego założenia dołączyło Centrum Promocji Kultury na warszawskiej Pradze Południe, udostępniając nam miejsce wraz z całą niezbędną oprawą. Dołączył do nas również Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Warszawie.

Idea lansowana przez „Szkło i Ceramikę” gromadzi coraz większą grupę osób zainteresowanych wspólnymi działaniem. Coraz więcej wydarzeń obejmujemy patronatem medialnym. Przez portale społecznościowe przebijamy się w szeroki świat i mam nadzieję, że uruchomienie wersji angielskojęzycznej SiC to już tylko kwestia czasu. Nasi sympatycy są na wszystkich kontynentach. Coraz częściej docierają do nas ich szklano- ceramiczne relacje.

Ewentualna odpowiedź na pytanie, do kogo adresujemy pismo jest oczywista. „Szkło i Ceramika” jest kierowane do wszystkich zainteresowanych tytułową technologią w zakresie sztuki, nauki, przemysłu, historii, rzemiosła, czyli właściwie do wszystkich, bo przecież żyjemy pośród szkła i ceramiki, nie zdając sobie często z tego sprawy. Wraz z wiosną zapraszamy serdecznie do współpracy.

Z okazji Świąt Wielkiej Nocy przesyłam Państwu życzenia wszystkiego dobrego w imieniu redakcji i własnym.

REDAKTOR NACZELNY