Łódzka burżuazja przełomu XIX i XX stulecia należy obok warszawskiej, do najaktywniej uczestniczącej w życiu gospodarczym Królestwa Polskiego. Jej odsetek w strukturze społecznej warstwy mieszczańskiej szacuje się jedynie na 7%, gdyż dominuje grupa drobnomieszczaństwa stanowiąca ok. 20%, przy niewielkim, ale aktywnym udziale przedstawicieli zamożnej inteligencji szacowanej na ok. 2,2–5% [1, 2]. Dzięki prowadzonym przez przedstawicieli burżuazji inwestycjom Łódź zyskuje swój niepowtarzalny kształt architektoniczny. Tworzą go nie tylko potężne zespoły fabryczne czy gmachy użyteczności publicznej, ale także reprezentacyjne kamienice, wille i pałace.
Do czołówki wpływowych rodzin przemysłowych należą m.in.: Scheiblerowie, Poznańscy, Geyerowie, Heinzlowie, Meyerowie, Grohmanowie, Herbstowie, Silbersteinowie, Biedermannowie, Hertzowie, Schweikertowie, Eitingonowie. Osiągając odpowiedni status społeczny, stworzyli oni własne formy towarzyskiej etykiety. Wzorowali się nie tylko na burżuazji zachodnioeuropejskiej i arystokracji, ale także zachowali elementy zaczerpnięte z rodzinnej tradycji. Ważną rolę odgrywały tu szeroko pojmowane zagadnienia kulinarne. Życie rodzinne i towarzyskie skupione było przy wspólnym stole. Starano się zapewnić mu właściwą oprawę, dbając także o modne urządzenie jadalni i odpowiednio dobrane zastawy stołowe.
| PEŁNA WERSJA ARTYKUŁU DO POBRANIA | ||
| dr Łukasz Grzejszczak |
||
 Historyk i krytyk sztuki, nauczyciel akademicki, bibliotekoznawca, muzealnik , publicysta . Zainteresowania badawcze: malarstwo polskie XIX–XX w. ze szczególnym uwzględnieniem środowiska artystów łódzkich, historia grafiki i książki, wzornictwo artystyczne oraz kultura materialna, moda i obyczaj burżuazji i mieszczaństwa łódzkiego przełomu XIX i XX wieku. |
||
| lukasz.grzejszczak@wp.pl |
| STRESZCZENIE |
| W końcu XIX w. w strukturze łódzkiej społeczności dominowała grupa drobnomieszczaństwa, licząca ok. 20%. Wywodząca się z niej burżuazja stanowiła zaś ok. 7%. Do czołówki wpływowych rodzin przemysłowych należeli m.in.: Scheiblerowie, Poznańscy, Geyerowie, Heinzlowie, Meyerowie, Grohmanowie, Herbstowie, Silbersteinowie, Biedermannowie, Hertzowie, Schweikertowie, Eitingonowie. Osiągając odpowiedni status społeczny, stworzyli oni własne formy towarzyskiej etykiety. Wzorowali się nie tylko na burżuazji zachodnioeuropejskiej i arystokracji, ale także zachowali elementy zaczerpnięte z rodzinnej tradycji. Ważną rolę odgrywały tu szeroko pojmowane zagadnienia kulinarne. Życie rodzinne i towarzyskie skupione było przy wspólnym stole. Starano się zapewnić mu właściwą oprawę, dbając także o odpowiednio dobrane zastawy stołowe. Artykuł prezentuje wyniki badań na temat kultury materialnej związanej z wyposażeniem wnętrz w zastawy ceramiczne i szklane. Chcąc przedstawić omawiane zagadnienia, odwołano się do materiałów archiwalnych, ikonograficznych, relacji pamiętnikarskich i wspomnień oraz prozy poświęconej Łodzi. |
| SUMMARY Dining rooms of Lodz's bourgeoisie in 19th and 20th century |
| At the turn of the 20th century the most numerous group among the habitants of Lodz was the petty bourgeoisie which accounted 20% of its society. The proper bourgeoisie originating from this group was about 7%. Forefront of industrial families contained of: Scheiblers, Poznańscy, Geyers, Heinz, Meyers, Grochmans, Herbsts, Silbersteins, Biedermanns, Hertz, Scheiweikerts and Eitingons. Because of their social status they were able to create their own forms of etiquette. It was based not only on the behavior of western aristocracy but also contained elements taken from their families tradition. One of the most important pieces of this etiquette were broadly defined culinary issues. Social and family interactions were mainly pursued at the dining table. Therefore it was of utmost importance to pay attention to every detail of the setting where the meetings were held as well as the overall look and decoration of the dining room. This article presents the result of the research conducted on both the symbolic and material of the titular table, connected to the rooms equipment, iconography of the interiors and the living customs. It is based on the archival and iconographical materials, memoirs and prose devoted to the city of Lodz. |
| Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne |
Newsletter