Kiedy czytamy instrukcję obsługi nowego odtwarzacza DVD i natrafiamy na komendę „włącz odbiornik TV”, odruchowo chwytamy za pilota. Pomijanie czynności oczywistych jest zjawiskiem zupełnie normalnym, ułatwiającym przekaz i skracającym wypowiedź. Dzieje się to na wielu płaszczyznach życia, od bardzo dawna; z oszczędności czasu, papieru czy inkaustu…
O ile współcześnie każdy nadąża za tymi lukami i niedopowiedzeniami, o tyle stają się one problemem w przypadku interpretacji tekstów, których autorzy żyli kilkaset lat temu. Nie chodzi tutaj o pobieżną lekturę, lecz chęć zgłębienia tajników jakiejś czynności lub procesu, co w przytaczanym przypadku sprowadza się do odtworzenia procesu topienia szkła. Zainteresowany rekonstrukcją czynności czytelnik odnajdzie takie braki również w dziele O sztukach rozmaitych ksiąg troje, mistrza sztuk i rzemiosła Teofila zwanego Prezbiterem. Pierwszy kontakt z treścią manuskryptu pozostawia przekonanie o gotowości do podjęcia działania i pełni wszystkich informacji. Luki uwidaczniają się podczas przygotowań szczegółowego planu eksperymentu lub po pierwszych próbach. Artykuł został poświęcony właśnie tym niedopowiedzeniom.
| PEŁNA WERSJA ARTYKUŁU DO POBRANIA | ||
| mgr inż Jarosław Michałek |
||
 Rekonstruktor XIII-wiecznej Ziemi Krakowsko-Sandomierskiej, doktorant na Wydziale Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH. Z wykształcenia mgr inż. technologii szkła. Entuzjasta rzemiosła dawnego oraz archeologii doświadczalnej. Członek Tarnowskiego Bractwa Rycerskiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują ceramikę tradycyjną oraz technologie wytopu szkieł średniowiecznych, zwłaszcza istniejących w odtwarzanym okresie średniowiecza. |
||
| jaroslaw_michalek@wp.pl |
| STRESZCZENIE |
| Próby rekonstrukcji średniowiecznych technologii oraz znalezisk nastręczają wielu problemów. Różnice w lokalnych środowiskach naturalnych wpływają w istotny sposób na skład chemiczny surowców pochodzenia roślinnego, a dawne księgi zawierają – z naszego punktu widzenia – niekompletne informacje. Zebrano oraz przeanalizowano surowce służące do otrzymywania szkła opisane w dziele Teofila Prezbitera O sztukach rozmaitych ksiąg troje, powstałym na przełomie XI i XII wieku. Podjęta została próba wytopu potasowego szkła popiołowego w warunkach laboratoryjnych. |
| SUMMARY Diversity of chemical composition in components used in glass making according to Theophilus Presbyter |
| Attempts to reconstruct medieval technologies and archaeological finds are difficult and problematic. Differences between local environments influence on chemical composition of raw wood materials and ancient books are partially incomplete – from our point of view. Various materials used for medieval glassmaking (according to Theophilus Presbyter from 11–12th century) were collected and analysed. Attempts to obtain potasic ash glass in laboratory were made. |
| Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne |
Newsletter