Druga wojna światowa nie tylko przyniosła materialne zniszczenia w całej Polsce, ale też zainicjowała głębokie przeobrażenia społeczne i zmieniła znany wcześniej system wartości. Wszechobecna bieda i kłopoty ze zdobyciem najpotrzebniejszych do życia rzeczy sprawiły, że zainicjowana przez komunistyczne władze budowa bezklasowego społeczeństwa opartego o sojusz robotniczo- chłopski miała solidne podstawy.
Powojenna odbudowa państwa, jak również ambicje nowej władzy dążącej do uprzemysłowienia rolniczego wcześniej kraju sprawiły, że do miast napływały masy ludzi skuszonych wizją lepszej przyszłości. Migracja ludności spowodowała jeszcze większe trudności z zapewnieniem mieszkańcom przestrzeni do życia. Kłopoty mieszkaniowe i bytowe, jak również legalne i nielegalne sposoby radzenia sobie z gospodarką niedoboru w Warszawie lat 1945–1960, doskonale przedstawił Leopold Tyrmand w opublikowanej 1967 r. w Paryżu powieści „Życie towarzyskie i uczuciowe”.
| PEŁNA WERSJA ARTYKUŁU DO POBRANIA | ||
| dr Anna Wiszniewska | ||
 Adiunkt w Instytucie Sztuki PAN, historyk sztuki i dizajnu, kurator, wykładowca uniwersytecki. Zajmuje się badaniami z dziedziny polskiego wzornictwa przemysłowego, ze szczególnym uwzględnieniem ceramiki artystycznej wyprodukowanej w spółdzielniach artystycznych. Autorka pierwszej monografi i ceramika i rzeźbiarza Stanisława Jagmina. |
||
| awiszniewska@gmail.com |
| STRESZCZENIE |
| Dla rozwoju nowoczesnej polskiej ceramiki użytkowej lat 50. i 60. XX wieku ogromne znaczenie miał powstały w 1950 r. Instytut Wzornictwa Przemysłowego (IWP). Już na początku lat 50. zespół projektantów IWP podjął prace nad wdrożeniem do produkcji naczyń lepiej dopasowanych do powojennych realiów: małych mieszkań i lansowanego modelu rodziny, w której oboje rodzice pracowali, zaś dzieci uczęszczały do żłobka lub przedszkola. W tym modelu członkowie rodziny spożywali posiłki poza domem: w stołówce zakładowej, szkolnej lub w barze mlecznym. Odpowiedzią na te potrzeby był opracowany w 1953 r. zestaw naczyń do samoobsługowych zakładów żywienia zbiorowego. Kolejne projekty podejmowały zagadnienia projektowania dla dzieci (Barbara Fribes, 1961), czy wreszcie opracowania naczyń „sanatoryjnych”, dla osób z ograniczoną ruchomością ręki (Danuta Duszniak, 1967–1968). Odpowiedzią na nowy sposób spędzania czasu w domu – przed telewizorem – był opracowany przez Zofię Przybyszewską w 1956 r. projekt „zestawu telewizyjnego”, składający się z filiżanki z wydłużonym spodkiem, na którym można było położyć drobną przekąskę. |
| SUMMARY At work, in a cafeteria, at home and in a kindergarten. New forms of tableware as an answer to the changing needs, living conditions and dietary habits in the 1950s and 1960s Poland. |
| The development of modern Polish tableware in the 1950s and 1960s was driven by the Institute of Industrial Design, which was opened back in the 1950s. At the very beginning of the 1950s, a team of designers employed by the Institute started to work on implementing production of dishes that would fi t the post-war reality much better: small apartments and the promoted family model, in which both parents worked and children were sent to nursery or kindergarten. In this model, family members ate outside: in the canteens at work and school or cafeterias. The answer to those needs was the tableware designed in 1953 for the self-service mass caterers. Designs that followed focused on designing for children (Barbara Fribes, 1961) or developing “sanatorium” tableware for people with limited hand mobility (Danuta Duszniak, 1967–1968). The answer to the new way of spending time at home – in front of the TV was the “TV set” designed by Zofia Przybyszewska in 1956 consisting of a cup and an elongated saucer that could also fi t a small snack. |
| Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne |
Newsletter