Hutę Szkła Gospodarczego „Ząbkowice” (wtedy pod nazwą „Ząbkowicka Fabryka Szkła”) założył Niemiec, Josef Schreiber jr, w 1884 roku. Fabryka powstała w miejscowości Ząbkowice (obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej), na terenie zaboru rosyjskiego. Miejsce gwarantowało tanią siłę roboczą, obfi tość miejscowych złóż surowców oraz dobrą komunikację, co umożliwiało działalność eksportową.
Do 1902 roku w Ząbkowicach produkowano bardzo dużo różnorodnych wyrobów dmuchanych, a w początkach XX wieku zakupiono kilkanaście nowych pras i rozpoczęto produkcję szkła prasowanego. Asortyment zmieniał się w zależności od występującego w danym czasie zapotrzebowania rynku. „Ówczesna dzienna produkcja oscylowała na poziomie trzech ton wyrobów szklanych.” Oprócz rynku krajowego głównymi odbiorcami były m.in. Rosja, Chiny i Anglia.
Losy Huty determinowały czynniki geopolityczne, które przez cały okres jej działalności zmieniały się równocześnie z sytuacją w kraju. W związku z kryzysem gospodarczym w 1935 roku fabryka została zamknięta aż do wybuchu II wojny światowej, kiedy to ponownie ją uruchomiono dla potrzeb wojskowych punktów zbiorowego żywienia, kantyn i szpitali. Produkowano również elementy do niektórych typów broni. Po wojnie, w czasach PRL-u, nastąpił rozwój Huty, który utrzymywał się aż do jej upadku po przekształceniach własnościowych i prywatyzacji w III RP. Modernizacja zakładu oraz usprawnienia techniczne i organizacyjne pozwalały na dynamiczny wzrost produkcji, co z kolei napędzało rozwój.
| PEŁNA WERSJA ARTYKUŁU DO POBRANIA | ||
| mgr Kalina Bańka |
||
 Asystentka w Pracowni Szkła w Architekturze oraz Pracowni Podstaw Witrażu, prowadzonych przez dr. hab. Ryszarda Więckowskiegona Wydziale Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. |
||
|
|
||
| STRESZCZENIE: |
| Artykuł przedstawia historię zakładu Huty Szkła Gospodarczego w Ząbkowicach i w szczególny sposób podkreśla nowatorskie podejście do technologii szkła małżeństwa projektantów: Eryki i Jana Drostów. Cechy szkła prasowanego, uznawane dotąd za mankamenty, uczynili jego walorami, tworząc na masową skalę niespotykane dotąd w Polsce wyroby ze szkła prasowanego. W latach siedemdziesiątych XX wieku przedmioty wykonywane tą techniką – uważane wcześniej za szkło niższej kategorii – zaczęły konkurować ze wszechobecnymi ręcznie szlifowanymi kryształami. To właśnie dzięki temu nowemu spojrzeniu Drostowie podnieśli pozycję szkła prasowanego na wyższy poziom. Do dziś, wielokrotnie nagradzane i cenione w kraju i za granicą szkła, są uważane za ikony polskiego wzornictwa. |
| SUMMARY The renaissance of pressed glass based on the history of Ząbkowice Glassworks |
|
The article presents the history of Ząbkowice Glassworks and the innovatory approach to glass technology presented by Eryka and Jan Drost. What had been concidered vices of pressed glass, they made it's virtues. They created pressed glass products on a massive scale never seen before in Poland. In the 70s pressed glass products – which had been considered glass of lower category – started to compete with hand cut cristals. Thanks to that innovatory approach they took pressed glass to higher level. Pressed glass product recognized both in the country and abroad are belived to have become the icons of Polish design. |
| Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne |
Newsletter