Zastosowania gliny w architekturze armeńskiej są wielorakie. Jako materiał ścian i dachów stosowano zarówno glinę surową, jak i wypaloną. W dawnych czasach gliny używano do aranżacji wnętrz budynków i organizacji dziedzińców oraz w małych formach architektonicznych. Stosowano ją również w dekoracji zewnętrznych ścian budowli. Cegły z płaskorzeźbami, płytki fajansowe czy dekoracyjne ceramiczne panneau ozdabiały ściany wewnątrz i na zewnątrz budynków.
Współcześnie uważa się, że na Wyżynie Armeńskiej glinę w konstrukcji budynków i urządzaniu gospodarstw domowych zaczęto stosować od VIII tysiąclecia p.n.e. – w okresie rewolucji neolitycznej, kiedy nastąpiło przejście od łowiectwa i zbieractwa do rolnictwa i hodowli zwierząt. Starożytne zabytki Wyżyny Armeńskiej tego okresu znajdują się w jej południowo-zachodniej części u stóp Taurusa Armeńskiego i są zaliczane do drugiej fazy neolitu przedceramicznego. Podczas prac wykopaliskowych na sztucznym wzgórzu Çayönü Tepesi znaleziono zarówno budynki z kamienia, jak i z surowej gliny. Gliniane ściany stawiano na kamiennych podstawach.
| MGR LILIT TER-MINASYAN | ||
 Architekt, pracownik naukowy w Instytucie Archeologii i Etnografi i Armeńskiej Akademii Nauk w Zakładzie Historii Wczesnego Okresu Historycznego. Uczestniczy w pracach wykopaliskowych na terenie Armenii, w tym międzynarodowych. Zajmuje się również modelowaniem 3D oraz rekonstrukcją zabytków. |
||
| lilittm@rambler.ru |
| STRESZCZENIE: |
| W artykule, na podstawie badań własnych, prac wykopaliskowych i danych z literatury, opisano różnorodne zastosowania surowej i wypalonej gliny w architekturze armeńskiej od czasów starożytnych. Omówiono powszechnie spotykane w architekturze armeńskiej gliniane paleniska, naczynia rytualne, ołtarze i obudowy palenisk, często przyozdobione elementami zoomorfi cznymi. Poruszono kwestie związane z wykorzystaniem gliny we wnętrzach i dziedzińcach budynków, z ich dekoracją oraz z dziełami sztuki w przestrzeni publicznej. |
| SUMMARY Clay in Armenian architecture |
|
The article is based on own research through excavations and on data from the literature, and describes the use of clay in Armenian architecture from ancient times up until now. Clay (raw and baked) usage in architecture is diverse. Clay fireplaces, ritual vessels, altars, and fireplace housings, often adorned with zoomorphic elements, can be commonly found throughout the whole history of Armenian architecture. Issues related to the use of clay in interior design, courtyards of buildings, and as decorative art in public space are discussed. |
| Pełna treść artykułu jest dostępna w papierowym wydaniu pisma 3/2014. Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne. |
Newsletter