Problem waloryzacji zespołów postindustrialnych pojawił się w Europie środkowej ze znacznym opóźnieniem w stosunku do doświadczeń krajów anglosaskich, w których planowana dokumentacja dziedzictwa przemysłowego rozpoczęła się w latach 70. XX w. Przełomowym momentem dla interpretacji tych obiektów było nadanie im statusu równości wobec zabytków architektury sakralnej, rezydencjonalnej i użyteczności publicznej.
Zaawansowane programy dokumentacji terenowej, pozwoliły na ustalenie podstawowych kryteriów opisujących zasoby budownictwa industrialnego w stanie in situ. Na podstawie utworzonego zbioru obiektów, próbowano ustalić normy wartościowania zasobów. Kolejnym etapem w metodologii badań obiektów postindustrialnych, stały się próby włączenia obiektów będących świadectwem kultury materialnej i technicznej, do klasycznego kanonu dziedzictwa kultury. Na podstawie europejskich doświadczeń konserwatorskich, sformułowano w latach 80. XX w. tezę o pięciu kluczowych elementach ochrony dziedzictwa przemysłowego: identyfikacji, dokumentacji, konserwacji, prezentacji i wizerunku obiektu przemysłowego w kontekście regionalnym i społecznym. Ważnym dla współczesnej polskiej metodologii dokumentacji dziedzictwa industrialnego stały się wytyczne Karty Technitas w sprawie zachowania dziedzictwa techniki i miejsc je upamiętniających, opublikowane w 2014 r., towarzyszące Konferencji w Toruniu, z okazji 50. rocznicy powstania Karty Weneckiej2. Tezy Karty są próbą połączenia wielu nurtów polskiej teorii i praktyk konserwatorskich funkcjonujących w przestrzeni postindustrialnej, z osiągnięciami współczesnego światowego konserwatorstwa. Status równości technofaktu wobec innych artefaktów najpełniej ujmuje Art. 8. w rozdziale Konserwacja; „Elementy wystroju i wyposażenia zabytku techniki – przede wszystkim stanowiące o jego technologicznej autentyczności i integralności, ale także elementy malarskie, rzeźbiarskie i zdobnicze,
które stanowią o jego wartości artystycznej, nie mogą być odeń oddzielane, chyba że jest to jedynym środkiem, zdolnym zapewnić ich zachowanie”
| PEŁNA WERSJA ARTYKUŁU DO POBRANIA | ||
| dr Ewa Łukaszewicz-Jędrzejewska | ||
 Historyk sztuki i architektury, dr nauk technicznych, od 2007 roku adiunkt w Katedrze Konserwacji i Restauracji Ceramiki i Szkła ASP we Wrocławiu. Specjalista dokumentacji i rewaloryzacji zabytkowej architektury. Interesuje się socjologią sztuki, sztuką nowych mediów i ich zastosowaniem w projektowaniu konserwatorskim, relacjami sztuki i władzy, publikuje. Przygotowuje habilitację, której wątkiem przewodnim jest praktyczna synergia nauk w konserwatorstwie. |
||
| e.jesska@gmail.com |
| STRESZCZENIE: |
|
Dawny Browar Scholtza we Wrocławiu, powstały latach 1893–95, jest przykładem dużego zespołu industrialnego zlokalizowanego na obrzeżu miasta. Jego cechą charakterystyczną jest nawiązanie w układzie przestrzennym, architekturze i dekoracji ceramicznej do wizerunku wielkomiejskich budowli użyteczności publicznej – szkół i szpitali, a także do typowej dla Wrocławia estetyki ceglanej ściany ze szkliwionym detalem architektonicznym, promowanej przez architekta miejskiego Richarda Plüddemanna (1885– 1910). Browar jest przykładem obiektu przemysłowego trzeciego ćwierćwiecza XIX w., w którym harmonia funkcji i formy ma także wymiar estetyczny. W artykule omówiono dekorację elewacji budynków zespołu browaru w kontekście nowych technologii produkcji kształtek i pustaków ceramicznych oraz zaprezentowano wybór wzorników dla detalu ceglanego z lat 1864–1900. Poruszono także kontekst dokumentacji i funkcjonowania technofaktu w środowisku kulturowym. |
| SUMMARY Ceramic decorations in industrial space – former “Brauerei Pfeifferhof Carl Scholtz” brewery in Wroclaw (1895–1910) |
| The former Scholtz brewery building in Wroclaw, constructed around 1893–1895, is a example of a large industrial complex located on the outskirts of the city. The characteristic feature of this building is the spatial layout, architecture and ceramics decorations, which tend to imitate public utility buildings - schools and hospitals, as well as the aesthetics of a brick wall with colorful glazes detail, promoted by the city architect Richard Plüddemann (1885–1910). The Brewery is a typical example of an industrial facility build during the third quater of 19th century, in which the harmony of form and function also has an aesthetic dimension. The article discusses the decorations of facades of the brewery in the context of new technologies in the production of fi ttings and ceramic blocks, as well as presents a selection of templates for brick details between 1864–1900. The aspect of documentation and functioning of the “aesthetics of industry boulding” in the cultural environment, has also been discused. |
| Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne |
Newsletter