Kultura Majów zaczęła rozwijać się ok. 2000 lat p.n.e., we wschodniej części obszaru kulturowego zwanego Mezoameryką. Niebawem jej przedstawiciele zaczęli wytwarzać bardzo oryginalne naczynia ceramiczne. Jednakże apogeum rozwoju cywilizacji Majów oraz najwspanialszy rozkwit twórczości ceramicznej nastąpiły dopiero w tzw. okresie klasycznym (ok. 250-900 n.e.). Wtedy to Majowie zamieszkujący tereny dzisiejszego półwyspu Jukatan oraz okolicznych ziem wykształcili niezrównaną cywilizację, zaliczaną do najwspanialszych w prekolumbijskim Nowym Świecie. W tym czasie wspaniale rozwijały się architektura, astronomia, pismo hieroglifi czne oraz piękna, polichromowana ceramika, która stała się jedną z cech charakterystycznych tego okresu.
Proces wytwórstwa ceramiki Majów nie jest do końca poznany, wiemy jednakże, że rzemieślnicy, formując naczynia, używali glinianych wałków oraz płatów gliny. Koła garncarskiego nie stosowano (Foster, 2002: 314). Najczęstsze rodzaje polichromowanych naczyń to cylindryczne wazy, miski oraz talerze, czyli proste kształty, na których osiągano dużą powierzchnię nadającą się do stworzenia często rozbudowanych przedstawień (Reents-Budet, 1994: 16). Naczynia zdobiono przed wypałem za pomocą pędzelków, którymi malowano powierzchnię, używając różnokolorowych angob (ang. slip). Ich barwy uzyskiwano w wyniku zastosowania pigmentów mineralnych, takich jak tlenki żelaza, manganu i kobaltu (Reents-Budet, 2000: 248; Reents-Budet, Bishop, MacLeod, 1994: 210-212, 216). Jako pojemników na angobę, używanych w trakcie ozdabiania naczynia, używano przeciętych na pół muszli (Reents- Budet, 1994: 38). Po ozdobieniu naczynia następował wypał, jednak niestety nie są znane potwierdzone znaleziska pieców służących do wypalania ceramiki (McKillop, 2004: 244). Brak takich odkryć jest związany najprawdopodobniej z faktem, że obiekty te były bardzo prostej konstrukcji i ich pozostałości bardzo trudno zidentyfikować podczas prac archeologicznych lub też po prostu nie zachowały się do naszych czasów.
| mgr Marek Łasisz |
||
 Archeolog, kulturoznawca, doktorant na Uniwersytecie Warszawskim, specjalizuje się w kulturach starożytnej Ameryki, uczestniczył w badaniach wykopaliskowych w Polsce oraz w Peru. |
||
| m.lasisz@op.pl |
| STRESZCZENIE: |
| W artykule opisano ceramikę Majów pochodzącą z okresu klasycznego (ok. 250- 900 n.e.). W tym czasie rzemieślnicy tworzyli jedne z najciekawszych przykładów ceramicznego rękodzieła w prekolumbijskiej Ameryce. W artykule poruszono kwestie związane z wytwarzaniem oraz ozdabianiem naczyń. Uwagę zwrócono również na sceny namalowane na naczyniach, w których ukazano przedstawienia dotyczące społeczeństwa Majów oraz wierzeń obecnych w tej kulturze. Opisano także zastosowanie naczyń ceramicznych, które służyły w codziennym życiu, także jako dary grobowe. |
| SUMMARY The Maya Ceramics of the Classic Period Pictorial Themes and Functions |
|
In the article the Maya ceramics of the Classic period (approximately A.D 250-900) are described. During this time, the craftsmen of that people created some of the most interesting examples of ceramic crafts in pre-Columbian America. The article discusses the issues associated with the production of vessels and their decorating. Considerable attention was also paid to the scenes painted on vessels where many themes concerning Mayan society and beliefs are shown. Also described is the use of ceramic vessels that served both in everyday life and as the grave goods. |
| Pełna treść artykułu jest dostępna w papierowym wydaniu pisma 2/2014. Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne. |
Newsletter