Gdy zbliżała się rocznica bitwy pod Cedynią, było wiadome, że władze postarają się ją wykorzystać w sposób propagandowy. Zwycięstwo wojów Mieszka I nad wojskiem margrabiego Hodona sprzed tysiąca lat idealnie wpisywało się w kultywowany w Polsce Ludowej mit Ziem Odzyskanych – pradawnych ziem piastowskich, które po wielu wiekach powróciły do macierzy. Jak podkreślają historycy, powrót nad Bałtyk, Odrę i Nysę był częścią mitu fundacyjnego PRL, mitu zwycięstwa. Miał utrwalić przekonanie o odwiecznej polskości tych terenów i budować zbiorową tożsamość nowych mieszkańców.
Wpisywał się też w ważną w minionym okresie propagandę antyniemiecką, w eksponowanie wielowiekowych zmagań, by powstrzymać niemiecki „Drang nach Osten”, którego Cedynia miała być pierwszym przejawem. Co więcej, mimo że miejsce bitwy z 972 roku wcale nie zostało jednoznacznie ustalone, to oficjalna historiografia postawiła właśnie na Cedynię, miasteczko położone w województwie szczecińskim, blisko Odry, na najdalej na zachód wysuniętym skrawku Polski. Uzyskiwano w ten sposób argument za przynależnością do Polski terenów wokół ujścia Odry już za czasów Mieszka I, który bronił ich przed naporem niemieckim. Wspominano o symbolicznym zamknięciu tych zmagań w 1945 roku przez polskich żołnierzy z I Armii Wojska Polskiego forsujących Odrę właśnie w pobliżu Cedyni, podkreślając jednocześnie, że wraz z powstaniem Niemieckiej Republiki Demokratycznej wrogie dotąd sąsiedztwo stało się pokojowe i przyjazne. Przekaz był więc jednoznaczny – to nowy ustrój przyniósł nam pokój, a ziemie te nie zostały nam przyznane przez przypadek, należały do nas już przed tysiącem lat, a po zakończeniu II wojny jedynie powróciły do prawowitych właścicieli. Jak pisał Władysław Filipowiak „…historia dopełniła sprawiedliwości w tym samym miejscu, gdzie się rozpoczęła”
| PEŁNA WERSJA ARTYKUŁU DO POBRANIA | ||
| dr Bożena Kostuch |
||
 Doktorant w Zakładzie Projektowania Materiałów na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej. Obszar jego pracy naukowej obejmuje zagadnienia związane z procesem odlewania precyzyjnych części silników lotniczych w tym: badania nadstopów niklu, analizę właściwości ceramicznych form odlewniczych oraz mas formierskich. |
||
| STRESZCZENIE: |
| W 1972 roku przypadała tysięczna rocznica bitwy pod Cedynią. Zwycięstwo Mieszka I nad niemieckimi wojskami margrabiego Hodona postanowiono wykorzystać zgodnie z ówczesną propagandą. W ten kontekst wpisały się także trzy duże mozaiki zrealizowane w Cedyni, które miały stać się trwałą rocznicową pamiątką. Dwie z nich przedstawiały bitwę, trzecia herb Cedyni i prasłowiańskie naczynia. Dziś patrzymy na nie jako na interesujące dzieła sztuki i wartościową dekorację przestrzeni. |
| SUMMARY Mosaics guarding the past – commemoration of the battle of Cedynia |
| 1972 was the thousandth anniversary of the battle of Cedynia. The authorities decided to use as information Mieszko's First victory over the German Army of the Margrave Hodo. They decided to create three big mosaics at Cedynia which were built as permanent reminder of the anniversary. Two of them depicted the Battle and the third depicted Cedynia's Coat Of Arms and proto- Slavic vessels. Today they are considered as interesting works of art and a valuable decoration of the area. |
| Zapraszamy do składania zamówień na prenumeratę i numery archiwalne |
Newsletter