Artykuły

Magdalena Niziołek

Muzeum Śląskie w Katowicach zaprasza od 6 września 2024 roku na wystawę poświęconą Zakładom Porcelany „Bogucice”. Na ekspozycji będzie można nie tylko podziwiać reprezentatywny zbiór porcelany produkowanej przez ponad czterdzieści lat prosperowania katowickiego zakładu, ale również poznać proces produkcji i historię fabryki, za sprawą zarejestrowanych wspomnień byłych pracowników.

Historia bogucickiej fabryki rozpoczęła się w 1920 roku, kiedy Richard Czuday wykupił niewielki zakład „Oberschlesische Porzellanfabrik Gebhardt & Barabasch” w Katowicach1. W 1923 roku koncern „Georg von Giesches Erben” wykupił 51 procent udziałów tej firmy, a następnie podjęto decyzję o nabyciu terenów po byłej mieszalni pasz w Bogucicach i przeniesieniu tam fabryki. Budynki przebudowano i przystosowano do potrzeb produkcji porcelany, uwzględniając odpowiednie zaplecze i park maszynowy.

Produkcja w okresie międzywojennym była owocna i zapewniała fabryce stabilną pozycję na rynku krajowym. Wytwarzano porcelanę elektrotechniczną (głównie izolatory) oraz serwisy stołowe i szeroki wachlarz galanterii. Wraz z wybuchem II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku zakład został przejęty przez zarząd niemiecki, a jego nazwę zmieniono na „Porzellanvertrieb GmbH Kattowitz-Bogutschütz” (później brzmiała ona „Giesche” Porzellanfabrik AG).

W okresie wojennym kontynuowano produkcję, dzięki czemu niemalże natychmiast po zakończeniu działań zbrojnych można było wznowić działalność fabryki. Jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej firma została przejęta przez polską administrację. W 1950 roku zmieniono nazwę na Zakłady Porcelany „Bogucice” w Katowicach. Bardzo szybko do przedsiębiorstwa przyłączono inną przedwojenną fabrykę w Bykowinie (obecnie dzielnica Rudy Śląskiej), która stała się jego zamiejscową filią. Wstępnie oparto produkcję na modelach „Giesche”, ale z początkiem lat 50. XX wieku zaczęto wprowadzać nowe fasony: zarówno projekty przygotowane w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, jak i modele sprowadzane z innych fabryk, m.in. fason Maria Teresa pochodzący jeszcze z Fabryki Porcelany Carla Tielscha w Wałbrzychu.

Cały artykuł dostępny jest w nr 3/2024 "Szkła i ceramiki".  Zamów już teraz

Garnitur do kawy Janina, proj. P. Karasek, 1958–1960, porcelana, malowanie ręczne, wł. Krzysztof Karasek. Autor zdjęcia: Sonia Szeląg, Muzeum Śląskie w Katowicach